Tiểu Sử Thánh Ca: Kìa Thiên Binh Cùng Nhau Trỗi Hát
Kìa Thiên Binh Cùng Nhau Trổi Hát (Hark! The Herald Angels Sing) là một thánh ca giáng sinh nổi tiếng. Lời thánh ca do Charles Wesley (1707-1788), một mục sư của Giáo hội Anh Quốc, sáng tác. Bài hát được xuất bản trong cuốn Hymns and Sacred Poems vào năm 1739. Hơn 100 năm sau (1840), Felix Mendelssohn viết một cantata để kỷ niệm Johann Gutenberg, người đã phát minh máy in di động. Về sau, giai điệu của bài cantata này đã được dùng với bài Hark! The Herald Angels Sing của Charles Wesley tạo thành một ca khúc giáng sinh nổi tiếng.
Mục lục
Lời Ca
Charles Wesley vốn là một nhà viết thánh ca nổi tiếng. Kìa Thiên Binh Cùng Nhau Trổi Hát (1739) là một trong hàng ngàn bài thánh ca được Charles Wesley sáng tác. Khi Charles Wesley còn sống, Hội Thánh Anh Quốc đã cho phổ biến khoảng 4000 thánh ca của ông; 2500 thánh ca khác được phát hành sau khi Charles Wesley về với Chúa. Cùng với Isaac Watts, Charles Wesley được xem là một trong hai nhà sáng tác thánh ca vĩ đại nhất của nước Anh. Charles Wesley cũng được xem là một trong hai người đã sáng lập ra Hội Thánh Giám Lý.
Lời Anh
Nguyên văn bài thánh ca Hark! The Herald Angels Sing trong tiếng Anh như sau:
- Hark! The Herald Angels Sing
- 1. Hark! The herald angels sing,
- “Glory to the newborn King;
- Peace on earth, and mercy mild,
- God and sinners reconciled!”
- Joyful, all ye nations rise,
- Join the triumph of the skies;
- With th’angelic host proclaim,
- “Christ is born in Bethlehem!”
- Refrain
- Hark! the herald angels sing,
- “Glory to the newborn King!”
- 2. Christ, by highest Heav’n adored;
- Christ the everlasting Lord;
- Late in time, behold Him come,
- Offspring of a virgin’s womb.
- Veiled in flesh the Godhead see;
- Hail th’incarnate Deity,
- Pleased with us in flesh to dwell,
- Jesus our Emmanuel.
- 3. Hail the heav’nly Prince of Peace!
- Hail the Sun of Righteousness!
- Light and life to all He brings,
- Ris’n with healing in His wings.
- Mild He lays His glory by,
- Born that man no more may die.
- Born to raise the sons of earth,
- Born to give them second birth.
- 4. Come, Desire of nations, come,
- Fix in us Thy humble home;
- Rise, the woman’s conqu’ring Seed,
- Bruise in us the serpent’s head.
- Now display Thy saving power,
- Ruined nature now restore;
- Now in mystic union join
- Thine to ours, and ours to Thine.
- 5. Adam’s likeness, Lord, efface,
- Stamp Thine image in its place:
- Second Adam from above,
- Reinstate us in Thy love.
- Let us Thee, though lost, regain,
- Thee, the Life, the inner man:
- O, to all Thyself impart,
- Formed in each believing heart.
Nhạc
Người viết nhạc cho bài Kìa Thiên Binh Cùng Nhau Trổi Hát là Felix Mendelssohn (1809-1847). Felix Mendelssohn là một nhà soạn nhạc người Đức đại tài. Ông là cháu nội của nhà triết học Do Thái Moses Mendelssohn. Felix Mendelssohn không phải chỉ là một nhạc sĩ nổi tiếng tại Đức nhưng tài năng của ông được biết đến khắp Âu Châu. Các sử gia âm nhạc ngày nay xem Felix Mendelssohn là hình tượng âm nhạc chính của trường phái nhạc cổ điển Âu Châu vào thế kỷ thứ 19.
Cha của Felix là Abraham Mendelssohn một người Do Thái theo Cơ Đốc giáo. Sau khi tiếp nhận Chúa, Abraham Mendelssohn đã đổi họ của cả gia đình thành Mendelssohn-Bartholdy. Vì thế, Felix Mendelssohn có một cái họ khá dài là Mendelssohn-Bartholdy.
Là một thần đồng âm nhạc, được nuôi dưỡng trong một môi trường thuận lợi nên tài năng âm nhạc của Felix Mendelssohn phát triển rất nhanh. Ngay từ thuở nhỏ, Felix Mendelssohn đã thường xuyên biểu diễn cho những vị khách đến thăm gia đình những bản nhạc giao hưởng do chính cậu bé sáng tác. Một trong những tác phẩm nổi tiếng đầu tiên của Felix Mendelssohn là vở overture Giấc Mộng Đêm Hè (A Midsummer Night’s Dream)được Felix Mendelssohn sáng tác vào năm 17 tuổi. Bản nhạc vẫn còn phổ biến rộng rãi khắp thế giới ngày hôm nay.
Felix Mendelssohn không chỉ là người giỏi soạn nhạc giao hưởng. Ông cũng là nhạc trưởng và người biểu diễn piano đại tài. Năm 1829, Felix Mendelssohn chỉ huy buổi trình diễn tác phẩm St. Matthew Passion tại Đức. Ông đã khơi dậy trở lại phong trào hâm mộ nhạc Bach tại Âu Châu.
Trong khoảng thời gian từ năm 1833-1835 Felix Mendelssohn làm Giám Đốc Âm Nhạc tại Dusseldorf. Năm 1842-1843 Felix Mendelssohn thành lập Nhạc Viện Leipzig. Năm 1841 ông làm Khoa Trưởng Âm Nhạc của Viện Hàn Lâm Nghệ Thuật Berlin. Nhiều lần Felix Mendelssohn được mời sang Anh để điều khiển dàn nhạc London Phiharmonic Orchestra, dàn nhạc nổi tiếng của Anh Quốc. Felix Mendelssohn sáng tác rất nhiều. Một trong những tác phẩm quan trọng của ông là bản giao hưởng Scottish (1830-1842), Italian (1833), Reformation (1830-1832), và concerto cho violon cung Mi Thứ (1834).
Là một nhạc sĩ Tin Lành, chịu ảnh hưởng của Johann Sebastien Bach, Felix Mendelssohn đã viết một số tác phẩm âm nhạc về những nhân vật trong Thánh Kinh. Hai ontario nổi tiếng của Felix Mendelssohn là Thánh Phao Lô (St. Paul – 1836) và Tiên Tri Ê-li (Elijah – 1846).
Phối Hợp Nhạc và Lời
Điều đáng lưu ý là giai điệu mà Felix Mendelssohn viết được dùng trong bản thánh ca giáng sinh Kìa Thiên Binh Cùng Nhau Trổi Hát lại không liên quan mấy đến nhạc giáng sinh. Giai điệu này được William H. Cumming trích trong nhạc khúc For a Tercentenary of The Invention of The Art of Printing (1840). Đây là nhạc khúc mà Felix Mendelssohn viết để kỷ niệm sự thành công của Johannes Gutenberg, người đã sáng chế ra máy in đầu tiên, góp phần phổ biến Kinh Thánh. Felix Mendelssohn thích khúc nhạc này tuy nhiên ông ghi chú nhiều lần trong hồi ký của mình rằng “nó chẳng liên quan gì đến thánh nhạc hết.”
Yêu mến vẻ đẹp bài thơ Hark! The Herald Angels Sing của Charles Wesley, William H. Cumming đã đi tìm giai điệu thích hợp với bài thơ để hình thành một ca khúc giáng sinh. Theo Cumming, giai điệu của bài hát phải vui tươi, trong sáng, rộn ràng; phải diễn tả được nổi hân hoan báo tin mừng cho nhân loại. Khi nghe giai điệu của bài For a Tercentenary of The Invention của The Art của Printing, William H. Cumming biết rằng ông đã tìm ra được điều mà ông mong muốn. William H. Cumming đã sửa vài chỗ trong bài thơ Hark! The Herald Angels Sing (1739) của Charles Wesley cho phù hợp với nhạc điệu bài For a Tercentenary of The Invention of The Art of Printing (1840) của Felix Mendelssohn. Ông phối hợp lời thơ với giai điệu, biến hai tác phẩm riêng biệt ra đời cách nhau hơn 100 năm thành một ca khúc giáng sinh.
Bài Hark! The Herald Angels Sing nhanh chóng được công chúng yêu thích và phổ biến rộng rãi. Cả hai nhạc sĩ nổi danh chẳng có dịp nghe bài hát giáng sinh nổi tiếng mà họ là đồng tác giả. Khi ấy Charles Wesley đã qua đời được 67 năm, còn thiên tài âm nhạc Felix Mendelssohn, cũng như Beethoven, đã bị điếc bảy năm.
Bài thánh ca Hark! The Herald Angels Sing từ Anh Quốc được truyền sang Mỹ Châu rồi lan truyền khắp thế giới. Đến đâu, Kìa Thiên Binh Cùng Nhau Trổi Hát cũng mang lại niềm vui tưng bừng như tiếng thiên thần hòa ca đón mừng ngày Chúa giáng sinh loan báo tin mừng cho nhân loại.
Kìa! Thiên Binh Cùng Nhau Trổi Hát
Thánh ca Hark! The Herald Angels Sing đã được Ban Biên Soạn Thánh Ca Hội Thánh Tin Lành Việt Nam dịch sang tiếng Việt với tựa đề Kìa! Thiên Binh Cùng Nhau Trổi Hát. Bài thánh ca đã được in trong cuốn Thánh Ca Hội Thánh Tin Lành Việt Nam xuất bản vào năm 1950.
- Lời Việt: Ban Biên Soạn Thánh Ca Hội Thánh Tin Lành Việt Nam (1950)
- 1. Kìa, thiên binh cùng vang tiếng hát,
- Chúc Thánh Đế mới sinh trên đất!
- Bình an ân trạch ban khắp cả,
- Chúa và người đôi bên thuận hòa.
- Khắp đất hát: Ha-lê-lu-gia!
- Suốt cả cõi trời cũng hoan ca,
- Các sứ thánh huyên ca giọng êm,
- Mừng Christ giáng tại Bết-lê-hem!
- Khá chú ý khúc ca diệu thay:
- Vinh hiển bấy Christ hạ sinh rày!
- 2. Kìa, thiên binh thờ Vua chánh ngôi,
- Cứu Chúa Christ vĩnh sinh vô đối;
- Đồng trinh xưa hoài thai Thánh Tử,
- Đấng loài người bao năm đợi chờ.
- Dẫu Chúa có hình thể như ta,
- Vẫn chiếu sáng thần tánh như Cha,
- Kẻ tiếp Chúa, Chúa luôn ngự bên,
- Thật rõ Chúa Em-ma-nu-ên.
- Khá chú ý khúc ca diệu thay:
- Vinh hiển bấy Christ hạ sinh rày!
- 3. Tụng ca Vua bình an đến kìa,
- Hát chúc Ánh Thái dương công nghĩa!
- Ngài đem theo thần quang, vĩnh sanh,
- Phép trị bịnh do tay nhơn lành.
- Chúa gác bỏ quyền quý thiên cung,
- Xuống để cứu người thoát nguy vong,
- Xuống để vớt ai đương lầm than,
- Được trùng sinh, phục hồi vinh quang.
- Khá chú ý khúc ca diệu thay:
- Vinh hiển bấy Christ hạ sinh rày!
Thiên Thần Hòa Ca
Đến thập niên 1980, Vĩnh Phúc đã viết lời Việt dựa trên nội dung của thánh ca Hark! The Herald Angels Sing. Lời thánh ca mới mang tựa đề Thiên Thần Hòa Ca. Bài thánh ca đã được in trong cuốn Thánh Ca Hội Thánh Tin Lành Giám Lý xuất bản vào năm 1992.
- Lời Việt: Vĩnh Phúc
- 1. Hoàng hôn rơi màn sương xuống thướt tha,
- Lấp lánh phớt trên muôn ngàn hoa
- Thời gian đi nhẹ như gió lướt qua
- Khắp không trung mây trôi la đà
- Có tiếng hát Ha-lê-lu-gia,
- Lẫn với tiếng nhạc thánh ngân nga
- Lướt cánh gió nương trên tầng mây,
- Ngàn thiên sứ nhịp nhàng tung bay
- Cất tiếng hát vang cao trời mây,
- Mừng Giê-xu vào đời đêm này.
- 2. Trần gian ơi lặng nghe tiếng hát ca,
- Thánh thót lắng ngân nơi trời xa
- Ha-lê-lu-gia, Ha-lê-lu-gia,
- Các thiên binh tung tăng vui hòa
- Hỡi gió rét trời Bết-lê-hem,
- Hỡi núi biếc và hỡi mây êm
- Hỡi thế giới đau thương triền miên,
- Còn say dưới trời mờ sương đêm
- Hãy thức giấc đón Vua Bình Yên,
- Kìa thiên sứ gọi mời vang rền.
- 3. Mừng vui thay Giê-xu đến thế gian,
- Để cứu vớt muôn dân lầm than
- Kìa trên không ngàn sao lấp lánh soi,
- Các thiên binh bay cao cao vời
- Lướt giữa gió lạnh giữa mây bay,
- Hát mãi khúc nhạc thánh mơ say
- Ha-lê-lu-gia vang trời mây,
- Ngợi khen Chúa vào đời hôm nay
- Các sứ thánh khuất sau ngàn mây,
- Còn nghe tiếng nhạc vàng ngân dài.
Tài Liệu Tham Khảo
- Châu Thanh, Tiểu Sử Thánh Ca Thiên Thần Hòa Ca, Nguyệt San Linh Lực (1998)
- Thánh Ca Hội Thánh Tin Lành Việt Nam (1950) - Bài số 66.
- Thánh Ca Hội Thánh Tin Lành Giám Lý - Bài số 37.
- Thánh Ca Hội Thánh Tin Lành Việt Nam Hoa Kỳ - Bài số 74.
- Thánh Ca Hội Thánh Tin Lành Baptist - Bài số 73.
- Tuyển Tập Thánh Ca Chép Tay của Nhạc sĩ Vĩnh Phúc.
- Thánh Ca - Thư Viện Tin Lành