Châm Ngôn: Chương 25
Bản Dịch Việt Ngữ
1. Đây cũng là những châm ngôn của Sa-lô-môn do người của Ê-xê-chia, vua Giu-đa, sao chép:
2. Đức Chúa Trời được vinh quang bởi vì Ngài giữ kín điều Ngài làm. Các vua được tôn kính nhờ khám phá những điều kín giấu.
3. Trời cao bao nhiêu, đất sâu thế nào thì lòng của các vua cũng không thể dò được như vậy.
4. Hãy lấy cặn bã ra khỏi bạc thì người thợ bạc sẽ tạo nên một vật hữu dụng.
5. Hãy loại bỏ kẻ gian ác khỏi trước mặt vua thì ngôi vua sẽ được thiết lập trong sự công chính.
6. Đừng tự tôn trước sự hiện diện của vua, đừng đứng lên tại chỗ của những người cao trọng.
7. Bởi vì tốt hơn để người ta nói với con rằng: “Hãy lên đây!”; còn hơn là con bị người ta hạ con xuống trước mặt một nhân vật quyền quý.
8. Ðừng vội vàng tranh tụng, bởi vì kết cuộc thì con sẽ làm gì khi người lân cận của con làm cho con bị xấu hổ?
9. Hãy tranh luận với người lân cận của con, nhưng đừng tiếc lộ việc riêng của người khác.
10. Đừng bao giờ để ai nghe và bộc lộ chuyện xấu hổ của con, để uy tín của con không bị tổn thương.
11. Lời nói đúng lúc giống như một trái táo vàng được cẩn bạc.
12. Lời quở trách khôn ngoan vào tai của một người biết lắng nghe, đáng quý như một chiếc nhẫn vàng hay là một vật trang sức bằng vàng.
13. Sứ giả trung thành đối với những người sai đi thì giống như tuyết trong mùa gặt, bởi vì người làm tươi mát linh hồn của chủ mình.
14. Một người không có gì, lại khoe khoang cách giả dối về việc hiến tặng, thì giống như có mây và gió nhưng không có mưa.
15. Sự kiên nhẫn lâu dài có thể thuyết phục được bậc cầm quyền, và lưỡi mềm mại bẻ gãy được xương.
16. Nếu con tìm được mật ong, hãy ăn vừa đủ; bởi vì ăn quá nhiều, con sẽ mửa ra.
17. Đừng thường xuyên đặt chân đến nhà người lân cận của con, kẻo người chán con và ghét con chăng.
18. Kẻ làm chứng dối để chống lại người lân cận của mình thì giống như một cây gậy, một cây gươm, và một mũi tên nhọn.
19. Tin tưởng một kẻ thất tín trong lúc gặp hoạn nạn, sẽ giống như bị đau răng hoặc trặt chân.
20. Hát những bài ca cho người đang có tấm lòng trĩu nặng, thì giống như cởi áo của người đó trong mùa đông, hay là đổ giấm vào một vết thương.
21. Nếu kẻ thù của con đói, hãy cho nó bánh để ăn; nếu nó khát, hãy cho nó nước để uống.
22. Bởi vì con sẽ chất những than lửa hồng trên đầu của nó, và Đức Giê-hô-va sẽ ban thưởng cho con.
23. Gió bắc đem lại mưa, lưỡi nói hành làm cho mặt giận.
24. Thà ở trong một góc trên mái nhà còn hơn là ở chung nhà với một người đàn bà hay tranh cạnh.
25. Tin tức tốt lành từ xứ xa đến giống như nước mát cho một người đang khát.
26. Người công chính quy lụy trước mặt kẻ gian ác, giống như một dòng suối bị vấy đục, và một nguồn nước bị ô nhiễm.
27. Ăn mật quá nhiều thì không tốt, tìm vinh dự nầy tiếp theo vinh dự khác thì cũng như vậy.
28. Một người không biết chế ngự tinh thần của mình, giống như một cái thành không có tường nên bị sụp đổ.
Bản Dịch 1925
1. Đây cũng là những châm ngôn của Sa-lô-môn, mà các người của Ê-xê-chia, vua Giu-đa sao tả.
2. Giấu kín việc nào, ấy là vinh hiển của Đức Chúa Trời; Nhưng dò xét điều nào, ấy là vinh hiển của các vua.
3. Người ta không thể dò biết bề cao của từng trời, Bề sâu của đất, hay là lòng của các vua.
4. Hãy lấy cặn bã khỏi bạc, Thì thợ bạc liền được một khí dụng;
5. Hãy trừ kẻ ác khỏi trước mặt vua, Thì ngôi người sẽ nhờ công bình được lập bền vững.
6. Chớ phô mình trước mặt vua, Và đừng ngồi tại chỗ của người cao trọng.
7. Vì thà người ta nói cùng con rằng: Hãy lên đây, Hơn là người ta hạ con xuống trước mặt vua chúa, mà mắt con đã thấy.
8. Chớ vội gây ra điều tranh tụng, E rốt cuộc khi kẻ lân cận con đã làm con hổ thẹn, Con sẽ chẳng biết làm chi.
9. Hãy đối nại duyên cớ con với chính kẻ lân cận con, Song chớ tỏ sự kín đáo của kẻ khác;
10. E khi người nghe điều ấy sẽ trách con, Và sự sỉ nhục con không hề bôi hết chăng.
11. Lời nói phải thì, Khác nào trái bình bát bằng vàng có cẩn bạc.
12. Người khôn ngoan quở trách lỗ tai hay nghe, Khác nào một cái vòng vàng, một đồ trang sức bằng vàng ròng vậy.
13. Sứ giả trung tín với người sai đi, Giống như tuyết mát mẻ trong ngày mùa gặt; Vì người bổ sức linh hồn của chủ mình.
14. Kẻ nào tự khoe khoang giả dối về lễ vật mình, Tợ như có mây có gió, mà không mưa.
15. Hằng chậm nóng giận mới khuyên được lòng của quan trưởng; Còn lưỡi mềm dịu bẻ gãy các xương.
16. Nếu con tìm được mật, hãy ăn vừa phải, Kẻo khi ăn no chán, con mửa ra chăng.
17. Chớ năng bước chân đến nhà kẻ lân cận con, E người chán con, và trở lòng ghét con chăng.
18. Kẻ nào đối chứng giả dối cho người lân cận mình, Khác nào một cái búa, một cây gươm, một mũi tên nhọn.
19. Tin cậy kẻ bất trung trong ngày hoạn nạn, Giống như răng bị gãy bể, tỉ như chân trẹo đi.
20. Ai hát cho lòng buồn thảm nghe, Khác nào kẻ lột áo mình khi ngày lạnh, Và như giấm đổ trên diêm tiêu vậy.
21. Nếu kẻ thù nghịch con có đói, hãy cho nó ăn; Nếu có khát, hãy cho nó uống;
22. Vì như vậy con chất than cháy đỏ trên đầu nó, Và Đức Giê-hô-va sẽ báo lại cho con.
23. Gió bắc sanh ra mưa; Còn lưỡi nói hành cách kín đáo gây cho mặt mày giận dữ.
24. Thà ở một góc trên mái nhà, Hơn là ở chung nhà với người đàn bà hay tranh cạnh.
25. Tin Lành ở xứ xa đến, Giống như nước mát mẻ cho người khát khao.
26. Người công bình xiêu tó trước mặt kẻ gian ác, Khác nào một suối nước bị dấy đục, một nguồn nước bị hư.
27. Ăn mật nhiều quá lấy làm chẳng tốt; Và cầu kiếm vinh hiển cho mình ấy gây sự tổn hại.
28. Người nào chẳng chế trị lòng mình, Khác nào một cái thành hư nát, không có vách ngăn.
Bản Dịch 2011
Những Lời Khôn Ngoan Khác của Sa-lô-môn
1 Ðây là những câu châm ngôn của Sa-lô-môn, mà quần thần của Ê-xê-chia vua Giu-đa đã ghi lại:
2 Ðể mọi việc cứ bí ẩn là vinh hiển của Ðức Chúa Trời,
Còn tìm tòi khám phá ra là vinh hiển của các vua.
3 Cao như trời cao bát ngát, sâu như vực thẳm địa cầu,
Lòng các vua cũng thế, không thể nào dò xét thấu.
4 Hãy lấy cặn bã trong bạc ra,
Người thợ bạc sẽ có nguyên liệu tinh ròng để tạo nên vật quý.
5 Hãy loại khỏi mặt vua bọn nịnh thần gian ác,
Thì ngai vua sẽ được vững lập trong sự công chính.
6 Trước mặt vua con chớ nên tự đại,
Ðừng tự đứng vào vị trí các đại nhân.
7 Thà con để được mời, “Hãy lên đây,”
Hơn là bị bảo phải lui xuống trước mặt các bậc quyền quý,
Là những người mắt con đã thấy.
8 Ðừng vội vàng thưa kiện người ta,
Vì đến cuối cùng con sẽ làm gì khi người lân cận con làm cho con phải bẽ mặt?
9 Tốt hơn hết là ngồi xuống nói chuyện trực tiếp với người ấy,
Và đừng tiết lộ bí mật của người khác,
10 Kẻo có ai nghe được sẽ phơi bày việc xấu hổ của con ra,
Rồi tiếng xấu của con không làm sao chấm dứt.
11 Lời nói hay đúng lúc
Giống như những trái táo vàng trưng bày trong khay bạc.
12 Lời quở trách khôn ngoan vào tai người biết lắng nghe
Quý như chiếc nhẫn vàng hay vật trang sức bằng vàng.
13 Giống như tuyết làm tươi mát trong mùa gặt thể nào,
Sứ giả trung thành làm cho người sai phái mình cũng thể ấy;
Người ấy làm phấn khởi tinh thần của chủ mình.
14 Giống như trời kéo mây và có gió nhưng không mưa thế nào,
Kẻ khoe rằng mình dâng hiến nhưng không đưa tiền cũng vậy.
15 Nhờ nhẫn nại ta có thể thuyết phục người quyền thế,
Lưỡi tuy mềm nhưng có thể bẻ gãy xương.
16 Nếu tìm được mật, con hãy ăn vừa phải,
Vì nếu ăn mật quá nhiều, con bị ói ra chăng.
17 Với hàng xóm, con đừng sang chơi nhiều quá,
Kẻo họ phiền vì phải tiếp nhiều mà chán ghét con chăng.
18 Bị người lân cận làm chứng dối hại,
Chẳng khác gì bị tấn công bằng chùy, gươm, và tên nhọn.
19 Tin tưởng một kẻ thất tín trong lúc gặp khó khăn hoạn nạn,
Ắt bị đau thấu xương như bị nhức răng hay bị gãy chân.
20 Giống như giữa trời đông giá buốt mà bị buộc phải cởi áo ấm ra,
Hoặc giống như vết thương đang đau nhức mà bị giấm đổ vào,
Thì kẻ cứ ca hát rỉ rả trong khi lòng người ta đang trĩu nặng buồn bã cũng tác hại như vậy.
21 Nếu kẻ thù của con đói, hãy cho nó ăn,
Nếu nó khát, hãy cho nó uống;
22 Vì làm thế là con sẽ chất những than lửa hực trên đầu nó,
Và CHÚA sẽ ban thưởng cho con.
23 Gió bắc sẽ đem mưa đến,
Lưỡi nói hành cũng đem tức giận đến trên nét mặt người ta.
24 Thà sống ở một góc trên rầm nhà,
Hơn ở chung nhà với người đàn bà hay sinh sự.
25 Nhận được tin vui từ phương xa gởi về,
Thật như một ly nước mát cho người đang khát.
26 Người ngay lành mà chiều theo kẻ gian ác thì chẳng khác gì
Một dòng suối bị khuấy bùn hay một mạch nước bị làm dơ.
27 Ăn mật nhiều quá sẽ không tốt,
Ðược tôn trọng rồi mà cứ đòi được tôn trọng nữa sẽ không hay.
28 Giống như cái thành mà tường thành đã đổ và không còn tường nữa,
Kẻ nào không kiềm hãm tính khí mình thì cũng như vậy.
Tài Liệu
- Kinh Thánh - Bản Dịch 1925 - Thánh Kinh Hội Anh Quốc và Hải Ngoại
- Kinh Thánh - Bản Dịch 2011 - Mục sư Đặng Ngọc Báu
- Kinh Thánh - Bản Dịch Việt Ngữ - Thư Viện Tin Lành
- Kinh Thánh - Bản Dịch Ngữ Căn - Thư Viện Tin Lành
- Kinh Thánh - Bản Dịch Đại Chúng - Thư Viện Tin Lành
