Sáng Thế Ký: Chương 37

Mục lục

1 Bản Dịch Việt Ngữ
2 Bản Dịch 1925
3 Bản Dịch 2011
4 Tài Liệu

Bản Dịch Việt Ngữ

1. Gia-cốp đã ở trong xứ mà cha của ông đã kiều ngụ như một kiều dân - đó là xứ Ca-na-an. 2. Đây là ký thuật về dòng dõi của Gia-cốp.

Khi Giô-sép được mười bảy tuổi, chàng chăn bầy súc vật với các anh của mình. Chàng chăn bầy với các con trai của Bi-la và Xinh-ba, những người vợ của cha mình. Giô-sép đã mang những chuyện xấu của các anh mình thuật lại cho cha của chàng. 3. Y-sơ-ra-ên thương Giô-sép hơn tất cả các con của ông, bởi vì chàng là con trai của ông lúc tuổi già. Ông đã may cho chàng một chiếc áo choàng có nhiều màu. 4. Các anh của chàng thấy chàng được cha thương yêu hơn tất cả các anh em, họ ghét chàng và không thể nói chuyện hòa nhã với chàng.

5. Giô-sép có một giấc mơ, chàng đã kể lại cho các anh của mình, họ lại càng ghét chàng hơn. 6. Chàng đã nói với họ: “Xin các anh hãy nghe giấc mơ mà em đã thấy. 7. Chúng ta đang bó lúa ngoài đồng, và nầy, bó lúa của em trỗi dậy và đứng thẳng lên, bó lúa của các anh quây quần chung quanh, rồi sấp mình xuống trước bó lúa của em.” 8. Sau đó, các anh của chàng đã nói với chàng: “Mày sẽ trị vì trên chúng ta hay sao, hay là mày sẽ thống trị trên chúng ta sao?” Vì vậy, họ càng ghét chàng hơn bởi vì giấc mộng của chàng và những lời nói của chàng.

9. Chàng lại thấy một giấc mơ khác, và chàng đã thuật lại cho các anh của mình rằng: “Nầy, em thấy một giấc mơ nữa. Lần nầy em thấy mặt trời, mặt trăng, và mười một ngôi sao đều sấp mình xuống trước mặt em.” 10. Chàng đã kể lại cho cha của chàng và các anh của chàng. Cha của chàng quở trách chàng, ông nói với chàng: “Giấc mơ mà con thấy đó có ý nghĩa gì? Không lẽ ta, mẹ của con, và các anh em của con sẽ đến sấp mình xuống đất trước mặt của con hay sao?” 11. Các anh của chàng càng ghét chàng hơn, nhưng cha của chàng thì ghi nhớ điều đó.

12. Sau đó, các anh của chàng đi chăn bầy cho cha của họ tại Si-chem. 13. Y-sơ-ra-ên nói với Giô-sép: “Các anh của con đang chăn bầy tại Si-chem phải không? Hãy lại đây. Cha muốn sai con đi thăm chúng nó.” Chàng đáp: “Có con đây.” 14. Rồi ông nói với chàng: “Con hãy đi và xem các anh của con có mạnh khỏe không, các bầy súc vật có khỏe không, rồi trở về báo cho cha.” Vì vậy ông đã đưa chàng ra khỏi thung lũng Hếp-rôn, rồi chàng đi đến Si-chem.

15. Có người thấy chàng đi lạc trong đồng, người đó hỏi chàng rằng: “Cậu tìm gì vậy?” 16. Chàng trả lời: “Tôi đang tìm các anh của tôi. Xin cho tôi biết họ đang chăn bầy tại đâu.” 17. Người đó nói: “Họ đã rời khỏi đây, bởi vì tôi nghe họ nói: ‘Chúng ta hãy đến Đô-than.’” Vì vậy, Giô-sép tìm theo các anh của mình, và gặp họ tại Đô-than.

18. Khi họ thấy chàng từ xa, trước khi chàng đến gần họ, họ đã bàn mưu để giết chàng. 19. Họ nói với nhau: “Kìa, thằng nằm mộng đang đến." 20. Bây giờ hãy lại đây, chúng ta hãy giết nó rồi vứt xác của nó xuống hố. Chúng ta sẽ nói rằng thú dữ đã ăn nuốt nó, để xem các giấc mộng của nó sẽ ra sao.”

21. Nhưng Ru-bên nghe điều nầy, ông tìm cách cứu chàng khỏi tay của họ, ông nói: “Đừng giết nó." 22. Ru-bên đã nói với họ: “Đừng làm đổ máu, nhưng hãy quăng nó xuống cái hố nầy trong đồng hoang. Chúng ta đừng tra tay trên nó.” Ông định giải cứu chàng khỏi tay của họ, rồi mang chàng về cho cha của mình.

23. Vì vậy lúc Giô-sép vừa đến chỗ các anh của mình, họ đã lột chiếc áo choàng của Giô-sép, tức chiếc áo choàng nhiều màu mà chàng đang mặc. 24. Họ bắt chàng và quăng chàng xuống hố. Hố trống rỗng, không có nước ở trong đó. 25. Sau đó, họ ngồi xuống dùng bữa. Khi họ ngước mắt lên, họ nhìn thấy một đoàn người Ích-ma-ên đang cỡi lạc đà từ Ga-la-át đến. Các lạc đà chở hương liệu, nhũ hương, và mộc dược đang trên đường xuống Ai-cập. 26. Giu-đa nói với các anh em của mình: “Chúng ta giết em mình rồi giấu máu của nó thì có lợi ích gì? 27. Chúng ta hãy bán nó cho dân Ích-ma-ên. Chúng ta đừng tra tay vào nó, bởi vì nó là em, là cốt nhục của chúng ta.” Các anh em của ông đã nghe theo. 28. Khi các thương nhân người Ma-đi-an đi ngang qua, họ đã kéo Giô-sép lên khỏi hố, rồi bán Giô-sép cho dân Ích-ma-ên với giá hai mươi miếng bạc. Những người đó đã đem Giô-sép xuống Ai Cập.

29. Khi Ru-bên trở lại hố, thấy Giô-sép không còn ở trong hố, ông xé trang phục của mình. 30 Ông trở lại với các em của mình và nói: “Thằng nhỏ không còn nữa! Anh biết đi đâu bây giờ.” 31. Họ đã lấy áo choàng của Giô-sép, giết một con dê con, rồi nhúng áo choàng vào trong máu. 32. Họ gởi chiếc áo choàng đó về cho cha của họ và nói: “Chúng con đã tìm thấy cái áo nầy. Xin cha hãy xem có phải đây là áo của con trai cha hay không?” 33. Ông đã nhận ra nó và nói: “Đây là áo của con trai ta. Một thú dữ đã xé xác nó. Giô-sép chắc chắn đã bị xé ra từng mảnh rồi!”

34. Gia-cốp đã xé trang phục của mình, quấn vải sô ngang hông, rồi để tang cho con trai của mình nhiều ngày. 35. Tất cả các con trai và con gái của ông đến an ủi ông, nhưng ông không chấp nhận sự an ủi, ông nói: “Ta để tang cho con trai của ta cho đến khi ta xuống phần mộ để gặp nó.” Cha chàng đã khóc thương chàng như vậy.

36. Những người Mi-đi-an đã bán chàng tại Ai-cập cho Pô-ti-pha, một vị quan của Pha-ra-ôn, là người chỉ huy vệ binh.

Bản Dịch 1925

1. Gia-cốp ở tại xứ của cha mình đã kiều ngụ, là xứ Ca-na-an.

2. Đây là chuyện dòng dõi của Gia-cốp. Giô-sép, tuổi mười bảy, chăn chiên với các anh mình; người đi kết bạn cùng con của Bi-la và con của Xinh-ba, hai vợ cha mình. Giô-sép thuật lại với cha các chuyện xấu của họ nói. 3. Vả, Y-sơ-ra-ên thương yêu Giô-sép hơn những con trai khác, vì là con muộn mình, nên may cho chàng một cái áo dài có nhiều sắc. 4. Các anh thấy cha thương Giô-sép hơn bọn mình, bèn sanh lòng ganh ghét, chẳng có thế lấy lời tử tế nói cùng chàng được.

5. Giô-sép có nằm chiêm bao, thuật lại cho các anh mình nghe; họ càng thêm ganh ghét nữa. 6. Người nói rằng: Tôi có điềm chiêm bao, xin các anh hãy nghe tôi thuật: 7. Chúng ta đang ở ngoài đồng bó lúa, nầy bó lúa tôi đứng dựng lên, còn bó lúa của các anh đều đến ở chung quanh, sấp mình xuống trước bó lúa tôi. 8. Các anh người bèn đáp rằng: Vậy, mầy sẽ cai trị chúng ta sao? mầy sẽ hành-quyền trên chúng ta sao? Họ càng ganh ghét hơn nữa, vì điềm chiêm bao và lời nói của chàng.

9. Giô-sép lại nằm chiêm bao nữa, thuật cùng các anh mình rằng: Tôi còn một điềm chiêm bao nữa: Nầy mặt trời, mặt trăng, và mười một ngôi sao đều sấp mình xuống trước mặt tôi! 10. Chàng thuật chiêm bao đó lại cho cha và các anh mình nghe; nhưng cha chàng quở mà hỏi rằng: Điềm chiêm bao của mầy đó có nghĩa chi? Có phải tao, mẹ, và các anh mầy đều phải đến sấp mình xuống đất trước mặt mầy chăng? 11. Các anh lấy làm ganh ghét chàng; còn cha lại ghi nhớ lấy điều đó.

12. Các anh chàng đi chăn chiên của cha tại Si-chem. 13. Y-sơ-ra-ên nói cùng Giô-sép rằng: Các anh con có chăn bầy chiên tại Si-chem chăng? Lại đây, đặng cha sai con đi đến chúng nó. Giô-sép đáp rằng: Có con đây. 14. Y-sơ-ra-ên biểu rằng: Con hãy đi, xem thử các anh con ra sao, và các bầy chiên thể nào; rồi đem tin về cho cha hay. Vậy, từ trũng Hếp-rôn, người sai Giô-sép đi đến Si-chem. 15. Có một người gặp chàng đi lạc trong đồng ruộng, liền hỏi và nói cùng chàng rằng: Ngươi tìm chi? 16. Đáp rằng: Tôi tìm các anh tôi. Xin hãy chỉ giùm tôi họ chăn bầy chiên nơi nào. 17. Người nói: Các anh ngươi ở đây đi rồi, vì tôi có nghe họ nói rằng: Ta hãy đi đến Đô-ta-in. Vậy, Giô-sép, đi tìm các anh mình, gặp được tại Đô-ta-in.

18. Các anh thấy chàng đi ở đàng xa, chưa đến gần, thì đã lập mưu để giết chàng. 19. Chúng bèn nói nhau rằng: Kìa, thằng nằm mộng đến kia! 20. Bây giờ, nào! chúng ta hãy giết nó đi, quăng xuống một cái hố nước nào đó; đoạn ta sẽ nói rằng nó đã bị thú rừng xé ăn, rồi sẽ xem các điềm chiêm bao của nó ra sao. 21. Ru-bên nghe qua lời đó, liền giải cứu chàng ra khỏi tay các anh mà rằng: Chúng ta đừng giết chết nó; 22. lại tiếp: Chúng ta chớ nên làm đổ máu ra; hãy liệng nó trong cái hố nước nơi đồng vắng kia, và đừng tra tay vào mình nó. Người nói vậy, có ý muốn giải cứu chàng khỏi tay họ, để trả chàng về cùng cha mình. 23. Vừa khi Giô-sép đến gần các anh, họ bèn lột áo chàng, là áo có nhiều sắc đang mặc trong mình; 24. rồi, bắt chàng đem quăng trong hố nước. Vả, hố khô cạn, chẳng có nước.

25. Đoạn, họ ngồi lại ăn. Nhướng mắt lên chợt thấy một đoàn dân Ích-ma-ên ở phía Ga-la-át đi đến, trên lưng lạc đà họ chở đầy thuốc thơm, nhũ hương và một dược đang đem đi đến xứ Ê-díp-tô. 26. Giu-đa bèn nói cùng các anh em rằng: Giết em ta mà giấu máu nó, có dùng cho ta được việc chi? 27. Hè! hãy đem bán nó cho dân Ích-ma-ên và đừng tra tay vào mình nó; vì nó là em, là cốt nhục của chúng ta. Các anh em đều nghe theo lời người nói. 28. Vả, khi những lái-buôn Ma-đi-an đi ngang qua, các anh kéo Giô-sép lên khỏi hố nước, rồi bán chàng giá hai mươi miếng bạc cho dân Ích-ma-ên đem qua xứ Ê-díp-tô.

29. Ru-bên trở lại hố; nầy Giô-sép đâu mất rồi; bèn xé áo mình, 30. trở lại nơi các em mình mà rằng: Ôi! đứa trẻ đâu mất rồi! còn tôi, sẽ đi đâu.

31. Các anh giết một con dê đực, rồi lấy áo Giô-sép nhúng vào trong máu; 32. đoạn, gởi cái áo nhiều sắc đó đem về cho cha mình và dặn nói rằng: Đây là vật chúng tôi đã kiếm được. Vậy, xin hãy nhìn coi, có phải áo của con trai cha chăng. 33. Gia-cốp nhìn và nói rằng: Ấy là áo của con trai ta đó; một thú dữ đã xé cấu nó! Quả thật Giô-sép đã bị phân thây rồi! 34. Người xé quần áo mình ra, lấy bao quấn ngang hông, và để tang lâu ngày cho con trai mình. 35. Hết thảy con trai, con gái hiệp lại an ủi người, nhưng không chịu; bèn nói rằng: Ta để tang luôn xuống chốn âm phủ cùng con ta! Ấy đó, cha Giô-sép khóc than chàng như vậy.

36. Các lái buôn Ma-đi-an đem Giô-sép đến xứ Ê-díp-tô, bán cho Phô-ti-pha, quan thị vệ của Pha-ra-ôn.

Bản Dịch 2011

Giô-sép Bị Các Anh Không Ưa

1 Gia-cốp ở trong xứ Ca-na-an, nơi cha ông đã kiều ngụ như một kiều dân.

2 Ðây là chuyện về gia đình của Gia-cốp. Khi Giô-sép được mười bảy tuổi, chàng đi chăn bầy với các anh. Chàng đi theo phụ các anh mình là các con bà Bin-ha và bà Xinh-pa, hai vợ của cha chàng. Giô-sép mách cho cha chàng hay những chuyện xấu của các anh chàng.

3 I-sơ-ra-ên thương Giô-sép hơn tất cả các con trai ông, vì chàng là con muộn sinh ra trong lúc ông đã già. Ông may cho chàng một chiếc áo choàng dài tay có nhiều màu. 4 Các anh chàng thấy chàng được cha thương yêu hơn tất cả các anh em, họ ghét chàng và không thể nói chuyện tử tế với chàng.

Giấc Chiêm Bao của Giô-sép

5 Giô-sép thấy chiêm bao, rồi kể lại cho các anh nghe. Họ lại càng ghét chàng hơn, 6 vì chàng kể rằng, “Xin các anh nghe điềm chiêm bao em đã thấy: 7 Chúng ta đang cùng nhau bó lúa ngoài đồng, và này, bó lúa của em trỗi dậy và đứng thẳng lên, còn bó lúa của các anh đang ở xung quanh lại sấp mình xuống trước bó lúa của em.”

8 Các anh chàng bảo, “Bộ mày sẽ trị vì trên chúng tao hả? Mày sẽ cầm quyền trên chúng tao sao?” Họ càng ghét chàng hơn, vì những điềm chiêm bao chàng thấy và vì những lời chàng nói.

9 Giô-sép lại thấy chiêm bao nữa. Chàng thuật lại cho các anh rằng, “Này, em thấy một giấc chiêm bao nữa. Lần này em thấy mặt trời, mặt trăng, và mười một ngôi sao đều sấp mình xuống trước mặt em.” 10 Chàng kể lại điềm chiêm bao đó cho cha chàng và các anh chàng nghe. Cha chàng quở trách chàng và nói, “Ðiềm chiêm bao con thấy đó có ý nghĩa gì? Chẳng lẽ cha, mẹ con, và các anh em con sẽ đến sấp mình xuống đất trước mặt con sao?” 11 Các anh chàng càng ghét chàng hơn, còn cha chàng thì ghi nhớ điều ấy.

Giô-sép Bị Các Anh Bán

12 Bấy giờ các anh chàng đi chăn bầy của cha họ tại Si-chem. 13 I-sơ-ra-ên nói với Giô-sép, “Các anh con đang chăn bầy ở Si-chem phải không? Lại đây, cha muốn sai con đi thăm họ.”

Chàng đáp, “Dạ có con đây.”

14 I-sơ-ra-ên bảo, “Con hãy đi, xem các anh con có mạnh khỏe không, các bầy chiên và dê như thế nào, rồi về báo cho cha hay.” Vậy ông sai chàng rời khỏi Thung Lũng Hếp-rôn, và chàng đi đến Si-chem. 15 Ðang lúc chàng đi lang thang tìm họ trong đồng, một người gặp chàng và hỏi, “Cậu tìm gì thế?”

16 Chàng đáp, “Cháu đang tìm các anh cháu. Xin bác làm ơn chỉ cho cháu biết các anh cháu đang chăn bầy ở đâu?”

17 Người ấy đáp, “Các anh cậu trước có ở đây, nhưng giờ đã đi rồi. Tôi có nghe họ nói, ‘Chúng ta hãy đến Ðô-than.’” Vậy Giô-sép tiếp tục đi tìm các anh chàng và tìm được họ ở Ðô-than.

18 Khi các anh chàng thấy chàng từ xa, trước khi chàng đến gần họ, họ đã bàn mưu với nhau để giết chàng. 19 Họ bảo nhau, “Kìa, thằng nằm mộng đang đến kia. 20 Bây giờ hãy đến, chúng ta hãy giết nó và vứt xác nó xuống hố, rồi chúng ta nói rằng thú dữ đã vồ ăn nó rồi, để xem các điềm chiêm bao của nó sẽ ra sao.”

21 Khi Ru-bên nghe những lời đó, ông muốn cứu chàng khỏi tay họ nên nói, “Ðừng giết nó.” 22 Ru-bên bảo họ, “Chúng ta đừng làm đổ máu, nhưng hãy quăng nó vào cái hố này trong đồng hoang. Chúng ta đừng tra tay trên mình nó.” Ông nói thế vì có ý muốn giải thoát chàng khỏi tay họ và mang chàng về cho cha mình.

23 Vậy khi Giô-sép vừa đến chỗ các anh chàng, họ liền lột chiếc áo choàng của chàng ra, tức chiếc áo choàng dài tay có nhiều màu sắc chàng đang mặc. 24 Ðoạn họ bắt chàng và quăng chàng xuống hố. Cũng may là hố ấy khô và không có nước. 25 Sau đó họ ngồi xuống ăn. Khi ngước lên, họ thấy một đoàn người Ích-ma-ên đang cỡi lạc đà từ Ghi-lê-át đi đến; trên lưng các lạc đà ấy chở đầy những hương liệu, nhũ hương, và mộc dược để mang xuống Ai-cập. 26 Giu-đa bèn nói với các anh em ông, “Nếu chúng ta giết em mình và giấu máu nó thì có lợi gì chăng? 27 Nào, chúng ta hãy bán nó cho người Ích-ma-ên và đừng tra tay trên mình nó, vì dù sao nó cũng là em chúng ta, cùng máu mủ ruột thịt với chúng ta.” Các anh em ông nghe theo ý kiến của ông.

28 Khi những lái buôn Mi-đi-an đi qua, các anh của Giô-sép kéo chàng lên khỏi hố. Họ đem chàng lên và bán chàng cho những người Ích-ma-ên với giá hai mươi miếng bạc. Những người ấy bắt Giô-sép và mang xuống Ai-cập. 29 Khi Ru-bên trở lại hố và không thấy Giô-sép trong hố nữa, ông xé rách áo ông. 30 Rồi ông trở lại chỗ các em ông và nói, “Ðứa trẻ không còn nữa, thì tôi, tôi biết phải đi đâu đây?”

31 Vậy họ lấy chiếc áo choàng dài tay có nhiều màu sắc của Giô-sép, giết một con dê con, và nhúng áo ấy trong máu. 32 Sau đó họ gởi người mang chiếc áo choàng dài tay có nhiều màu sắc ấy về cho cha họ và nói, “Chúng con đã tìm thấy vật này. Không biết cha có thể nhận ra đây là chiếc áo choàng của con trai cha không?”

33 Gia-cốp nhận ra áo ấy và nói, “Chiếc áo choàng của con trai tôi đây mà. Chắc thú dữ đã vồ ăn nó rồi. Giô-sép chắc đã bị thú dữ xé xác rồi.” 34 Ðoạn ông xé rách áo ông đang mặc, rồi quấn vải thô ngang hông, và để tang cho con trai ông lâu ngày. 35 Tất cả các con trai và con gái ông đến an ủi ông, nhưng ông không chịu nghe ai an ủi, mà ông còn nói, “Tôi để tang cho con trai tôi đến khi tôi xuống âm phủ gặp nó.” Cha chàng đã khóc thương chàng như vậy.

36 Trong khi đó những người Mi-đi-an đem chàng đến Ai-cập và bán chàng cho Pô-ti-pha, một vị quan trong triều đình của Pha-ra-ôn; quan ấy là người chỉ huy quân thị vệ.