Xem mã nguồn của Sa-la-min

[[File:Salamis_Gymn_Theater.jpg|frame|right|600px|Di tích tại Sa-la-min]]

'''Sa-la-min''' (Anh: '''Salamis'''; Hy Lạp: '''Σαλαμίς''') là thủ đô cổ của đảo Chíp-rơ (Cyprus).  

Thành phố Sa-la-min nằm trên bờ biển phía đông của đảo Chíp-rơ, tại cửa sông Pedieos, cách thành phố Famagusta hiện nay 6 Km về phía bắc.  

Sa-la-min là thành phố đầu tiên Sứ đồ Phao-lô đã đến truyền giảng trong hành trình truyền giáo đầu tiên.

==Khảo Cổ==

Một số công trình khảo cổ được thực hiện từ năm 1952 đến năm 1974 để khám phá các di tích tại thành phố Sa-la-min.  Các nhà khảo cổ đã tìm thấy một trung tâm thể thao và một nhà hát được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 3 và thế kỷ thứ 2 T.C. 

==Kinh Thánh==

[[File:Salamis_Gym.jpg|frame|right|400px|Di tích trung tâm thể thao Sa-la-min]]
 
Kinh Thánh Tân Ước cho biết trong chuyến hành trình truyền giáo đầu tiên, Sứ đồ Phao-lô và Ba-na-ba, cùng với Giăng Mác đã rời An-ti-ốt, thuộc nước Sy-ri ngày nay, đến đảo Chíp-rơ để truyền giáo.  Nơi đầu đầu tiên tại Chíp-rơ các nhà truyền giáo đã ghé vào là thành phố Sa-la-min.  

Tại Sa-la-min, Phao-lô và Ba-na-ba đã giảng dạy trong các nhà hội (Công Vụ 13:1-5).  Sau đó, từ Sa-la-min, đoàn truyền giáo đã đi ngang qua cả đảo Chíp-rơ, đến Ba-phô, là thủ đô mới của Chíp-rơ vào lúc đó (Công Vụ 11:6).

Kinh Thánh cho biết trong chuyến truyền giáo thứ hai, Sứ đồ Phao-lô không trở lại Sa-la-min nhưng Ba-na-ba và Giăng Mác đã trở lại đây (Công Vụ 15:19).


==Lịch Sử==

[[File:Salamis_Theater.jpg|frame|right|300px|Di tích nhà hát Sa-la-min]]

Theo các di tích khảo cổ xưa nhất, Sa-la-min đã có người ở từ thế kỷ thứ 11 T.C. Những đồ gốm tìm thấy tại Sa-la-min cho thấy dân chúng tại Sa-la-min đã giao lưu với Hy Lạp từ thế kỷ thứ 9-8 T.C.   Các tài liệu của người A-sy-ri (Assyria) cho biết vào năm 708 T.C., vua của đảo Chíp-rơ đã triều cống Sargon II, vua của đế quốc A-sy-ri.

Vào thế kỷ thứ 4 T.C., Evagoras (410–374 T.C.) là lãnh tụ của Sa-la-min, sau đó trở thành vua của cả đảo Chíp-rơ.  Vua Evagoras đã liên kết các thành phố của đảo Chíp-rơ lại với nhau, rồi giành độc lập khỏi khỏi đế quốc Ba-tư.  

Sau khi vua Evagoras băng hà, năm 343 T.C., Hoàng đế Ba-tư Artaxerxes III Ochus (425 – 338 T.C.) đã đem quân bao vây và chinh phục Sa-la-min.  Do đó, Sa-la-min và cả đảo Chíp-rơ bị đế quốc Ba-tư cai trị trở lại.

Sau khi Alexander Đại Đế đánh bại đế quốc Ba-tư, quyền cai trị Chíp-rơ rơi vào tay vua Ptolemy Đệ I của Ai Cập.  Năm 306 T.C. vua Demetrius I của Macedon đánh bại vua Ptolemy Đệ I của Ai Cập ngoài khơi Sa-la-min và chiếm quyền cai trị thành phố này.

[[File:Salamis_Theater_01.jpg|frame|right|400px|Toàn cảnh nhà hát Sa-la-min]]

Sau đó, đế quốc La Mã chinh phục Âu Châu và Tây Á. Dưới thời La Mã cai trị, thủ phủ của đảo Chíp-rơ được chuyển từ Sa-la-min về Ba-phô. Sứ đồ Phao-lô và Ba-na-ba đã đến  Sa-la-min và Ba-phô trong giai đoạn này. Đến thế kỷ thứ 4  S.C., Flavius Julius Constantius (337-361 S.C.), con trai của Hoàng đến Constantine, đã cho xây dựng Sa-la-min trở lại, và đặt tên mới là Constantia.

Năm 647, Sa-la-min bị người Ả Rập tấn công và thiêu hủy.  Sau đó, thành phố lụi tàn, không được xây dựng trở lại. Nhiều năm về sau, gạch và đá từ những di tích trong thành phố Sa-la-min đã được chuyển đến để xây dựng một thành phố mới gần đó, là thành phố Famagusta hiện nay.

==Tài Liệu==
:* [[Kinh Thánh]] - Bản Dịch 1926 - Thánh Kinh Hội Anh Quốc và Hải Ngoại
:* Kinh Thánh - Bản Dịch 2011 - Mục sư Đặng Ngọc Báu
:* William C. Cadman, Thánh Kinh Từ Điển (1953)
:* Thánh Kinh Lược Khảo - Nhà Xuất Bản Tin Lành Sài Gòn (1970)
:* [[Bách Khoa Từ Điển Tin Lành]]